Lautem, 31/05/2024 (LABEH) – Estrada husi munisipiu Lautem vila Liga ba postu Lore ho kondisaun ne’ebe mak at tebes, nune’e difikukta tebes inan gravida sira susar atu ba halo tratamentu iha sentru saude, liu-liu bainhira atu partus, no difikuta movimentasaun loron-loron nian, liu-liu iha tempu udan.
Timor-Leste restaura ninia independénsia ba dala 22 ona, maibe komunidade postu-administrativu lore seidauk senti diak, dezenvolvimentu iha nasaun ida ne’e, tanba desde uluk kedas kondisaun Estrada liga ba postu lore ne’e nafatin at hela deit, no susar tebes ba komunidade postu Lore, lori inan isin rua sira atu ba partus iha postu saude, no susar atu lori sira nia produtu asesu ba merkadu.
Inan isin rua, Flora da Silva, iha aldeia Tchai suku Lore1 postu –administrasaun Lore munisipiu Lautem lamentavél tebes relasiona ho kondisaun estrada fo impaktu ba inan isin rua sira atu ba partus iha postu saúde iha Lospalos vila.
Inan isin rua ne’e deklara mos katak, bainhira sira kanotak moras atu ba partus iha postu saude, husi nia hela fatin ba to’o iha Lospalos vila kuaze kilo metro hitu (7) mak foin to’o postu saude.
“Ami senti laran moras, tanba bainhira ami nia knotak moras atu ba partus iha sentru saude ami lao deit kuaze kilometru 7 mak foin to’o postu saude lospalos vila. Ne’ebe ida ne’e bele fo impaktu ba bebe no inan isin rua ne’e”. Dehan inan isin rua Flora da Silva ba jornalista iha Lore 1, sexta 31/05/2024
Alende nee abitante , Juleta da Conceição, mos lamentavel kondisaun estrada ne’ebe mak at tebes iha postu Lore hodi fo ameasa ba inan isin rua sira nia vida, bainhira sira ba halo imunizasaun ou ba partus iha postu saude.
Tanba ne’e nia husu ba nai ulun sira atu resolve Estrada refere, nune’e sira la bele terus bebeik ba estrada.
“Ami senti hanesan ami seidauk ukun an tanba ami husi postu Lore ba Lospalos vila mos dok, no ami isin rua atu partus mos kareta la iha atu tula, ne’ebe mekanismu mak kuandu besik atu partus, entau parteira sira husu ami ba antes hela iha ne’eba to’o loron partu tiha mak ami fila mai uma”. Nia esplika
Nia dehan, ho situasaun ne’e juleta senti estadu halo deskriminasaun ba nia povu sira, no nia rekomenda atu responde preukupasaun povu nian iha baze.
Iha fatin hanesan Xefe suku Lore 1, Abilio Amaral, hateten, estrada postu Lore iha tinan 22 nia laran kompaña mai lori tahu taka fali tahu deit, entaun ida ne’e bele implika ba dezastre hodi fo impaktu ba ema nia vida.
Tanba relasiona ho kondisaun estrada, durante ne’e komunidade komunidade balun mak lakon ona nia vida, no balun kanek todan.
“Ita sempre hato’o beiebeik ba servisu munisipal, liu-liu iha enkontru asembleia municipal ninian, maibe sira sempre fo rezultadu mai ami katak, ita nia orsamentu mak la to’o, no la tau orsamentu ba infraestrutura liga bga Estrada ninian”. Dehan lideransa komunitária
Maibe xefe suku ne’e espera katak, iha tinan oin mai governante sira sei tau planu prioridade ba tinan 2025 nian.
Enkuantu postu-administrativu Lore hanesan administrativu foun iha munisipiu Lautem, no totál populasaun hamutuk 3.723 kompostu husi mane 1865, feto 1863, no area total 133,77 km2.
Enkuantu informasaun ne’e rekoilla liu husi atividade midia tour asaun ba mudansa klimátika, ne’ebe mak organiza husi AJTL ho Oxfam iha Timor-leste
Reportajen : Adão da Costa
